Auteur: Bernhard Westerhof

Varen zit in het bloed van de familie Westerhof. Toen het IJsselmeer nog de Zuiderzee was, voer mijn opa al naar de eilanden Schokland en Urk vanuit Kampen. Dat deze passie voor zeilen is doorgegeven aan de kinderen en kleinkinderen blijkt wel uit het formaat van onze vloot: tijdens de Westerhofdag op 5 september 2021 bezat de familie Westerhof maar liefst 5 zeilboten, waarvan Saga natuurlijk de mooiste is 🙂

Het concept was simpel: lekker een stukje varen van Kampen naar Schokkerhaven en daar gezellig picknicken. En gezien de Westerhofjes haast nog meer kunnen genieten van lekker eten dan van zeilen, waren er heerlijke hapjes in overvloed.

Zonder dat we officieel een race gevaren hebben, heeft oom Hans natuurlijk de zeilwedstrijd gewonnen. De prijs voor het lekkerste hapje is gegaan naar Henk-Jan met zijn buffelburrata en Marloes heeft de troostprijs verdiend omdat ze een stukje gesleept moest worden. Al met al was het dus een super geslaagde familiedag!

Het lijkt erop dat de grijze meimaand volledig wordt gecompenseerd met een zonovergoten juni en daar proberen wij natuurlijk de vruchten van te plukken. Ook de afgelopen weekenden zijn we weer vanuit Brussel naar Kampen gereisd om elk zonnestraaltje mee te pikken en Saga nog beter te leren kennen. We hebben voor het eerst geankerd, gegennakerd en met de Aries windvaan gezeild!

De gennaker van mijn ouders werd op hun Dehler 35 CWS bijna niet gebruikt, dus mogen wij deze in bruikleen hebben. Omdat onze afmetingen van de tuigage niet zoveel verschilt met die van hun, hadden we goede hoop dat het geen probleem zou zijn om de gennaker op onze boot te varen en dat bleek inderdaad het geval. Van de afgelopen drie weekenden hebben we hem al twee keer aan de mast gehad. Het is toch wel handig om net even een knoopje erbij te varen als er maar weinig wind staat.

In hetzelfde weekend hebben we ook voor het eerst het anker uitgegooid in het Keteloog. Dit is een mooi beschut eiland in het Ketelmeer, waar veel vogels hun gezang laten horen. Omdat we geen centimeter bewogen hadden op het anker, hebben we het ankeren twee weekenden later nog eens uitgeprobeerd met wat meer wind onder Urk. ’s Nachts trok de wind nog wat aan en werden Lianne en ik opeens wakker vanwege een hard geluid. We stonden allebei om ongeveer 03:00 uur opeens naast ons bed om toch maar eens te kijken of we niet ergens tegenaan gedreven waren. Waarschijnlijk was het slechts het straktrekken van de ankerketting dat het luide kabaal tot gevolg had, want we lagen de volgende ochtend nog steeds netjes op dezelfde plek volgens de GPS.

Naast de rustige dagen, waar de gennaker een uitkomst was, hebben we ook wel veel wind gehad. Een mooie halfwindse koers met 14-20 knopen wind was een uitgelezen kans om eens wat ervaring op te doen met onze windvaan. Toen we eenmaal het blad van de Aries in het water hadden gekregen, was de vaan zo gemonteerd en de lijntjes zo bevestigd. We hadden maar een beetje tuning van de stand van de vaan nodig en we lagen netjes op koers. Geniaal werk, zo helemaal zonder stroom op koers blijven.

Verder hebben we Saga een weekje naar Enkhuizen gebracht voor controle van de mast en de verstaging bij TUNED Rigs & Ropes. We kregen te horen wat we ongeveer verwachtten: het is niet slecht, maar wel aan de oude kant. Nog maar even hard sparen, dan kunnen die mannen het voor ons in de winter helemaal in orde gaan maken.

Als je dan op weg vanuit Enkhuizen naar je winderige ankerplek voor Urk mag genieten van luchten zoals deze, dan wens je eigenlijk dat je dagen en nachten achter elkaar mag doorzeilen. Het blijft fascinerend dat we dat op onze planning hebben staan.

Het mag geen geheim zijn dat we niet van het meest geniale voorjaar genieten in 2021, maar dat laat ons er niet van weerhouden zo veel mogelijk naar de boot te gaan. Waar we wellicht wat minder ervaring opdoen in het zeilen, doen we des te meer ervaring op in de technische klusjes aan boord. Een van de klusjes die we onder handen hebben genomen is het verven van de bilge. Door wat oppervlakkige roest begon de verf wat los te komen, en dat smoor je het liefst in de kiem met wat Owatrol en bilgeverf:

Daarnaast hebben we afgelopen weekend nog een veel leukere klus geklaard: het hernoemen van de boot! En dat werd inmiddels wel tijd, want we hadden de nieuwe naam al bedacht voordat we haar kochten in november 2020. Maar om dan het juiste lettertype te kiezen en uit te zoeken hoe je een nieuwe naam programmeert in de AIS en… enfin, Albatros werd Vivre, en Vivre heet nu Saga, dus wij zijn beretrots dat het nog net iets meer echt onze boot is!

Als heilige hollandse boontjes houden we ons natuurlijk keurig aan de regels – en de regels staan ons sinds de afgelopen weken toe om weer voor 48 uur lang in ons kikkerlandje te vertoeven! Natuurlijk hebben we geen enkel weekend onbenut gelaten om naar de boot te gaan, waar mogelijk familie te zien, maar boven alles om ons klaar te maken voor het nieuwe zeilseizoen.

Maar voordat we jullie meenemen op onze laatste zeilmijltjes, is het de moeite waard om de hoogtepunten van de winter toe te lichten. Zo hebben we zelfs nog een boot gekocht! Want de beste manier om aan de kust te komen als je voor anker ligt in de Spaanse Ria’s of aan een koraalrif in de Bahama’s, is met een bijboot. Wat speurwerk op marktplaats heeft een mooie Talamex rubberboot en Honda buitenboordmotor opgeleverd. We hebben de motor een klein beurtje gegeven en het eerste tochtje met de rubberboot is inmiddels een feit.

Een van onze andere aankopen is de Garmin InReach mini. Dit kleine apparaatje stelt ons straks in staat om beknopte weerberichten te ontvangen, smsjes heen en weer te sturen en een noodsignaal uit te sturen. Op het moment dat we buiten het bereik van onze marifoon zijn, zal dit dus het hoofdmiddel voor communicatie zijn. Als alles volgens plan gaat, dan hopen we hem uit te kunnen testen tijdens onze zeiltocht in onze zomervakantie naar Zuid-Noorwegen.

Voor ons navigatiesysteem gebruiken we een Raspberry Pi met SignalK om AIS targets te zien op de waterdichte tablet. Naast de AIS data lezen we ook de dieptemeter, log en GPS antenne uit via NMEA0183 naar USB. Als toevoeging hierop leek het me wel handig om de temperatuur en luchtdruk op te slaan. Een goede zeeman neemt namelijk regelmatig de luchtdruk op in zijn log om slecht weer aan te zien komen. Ben ik een betere zeeman door dit te automatiseren?

Naast het bijhouden van een log moet de schipper en bemanning ook alle andere vaardigheden beheersen, zoals het splitsen van lijnen. Het maken en installeren van nieuwe lazy-jacks was daarvoor een goede oefening.

En als je dan alle klusjes kan combineren met het varen van een prachtig schip, dan maakt het toch dat er geen mooiere hobby bestaat dan zeilen. Ook al is het 8 graden Celsius halverwege mei, ook al komt de wind uit alle windrichtingen binnen het uur en mag je er maar 48 uur lang van genieten, er kan niets op tegen een zonsondergang boven het water en het samen zeilen op de zeilboot van je dromen.

Toen ik Henk-Jan (mijn broertje) vroeg of hij me wilde helpen om de boot om te varen vanuit Workum naar Kampen hoefde hij daar niet lang over na te denken. Zelfs al moest hij daarvoor met de trein van Den Bosch naar Workum, hij had gewoon besloten niet na te denken over de ellende die dat met zich mee zou brengen.

We moesten en zouden nog even het zoute water opzoeken. Hoewel het alweer halverwege november was, hadden we geluk met het weer en was het nog relatief zacht voor de tijd van het jaar. Na wat gerekend te hebben met de zonsopkomst, zonsondergang en de stroming, hadden we besloten dat we om 13:00u door de Lorentzsluizen bij Kornwerderzand moesten om niet al te laat aan te komen in Oudeschild en toch profijt te hebben van de stroming. Vanuit Workum naar Kornwerderzand konden we eigenlijk erg mooi zeilen en we keken allebei erg uit naar het varen op de Waddenzee. Een ‘first’ voor Henk-Jan.

Wie Henk-Jan kent weet dat hij er altijd voor zal zorgen dat er wat lekkers te eten is. De combinatie tussen chocoladekoekjes met suiker en de bus slagroom had hij dan ook snel gelegd. Voor we het wisten hadden we een hele rol koekjes en een heel bus slagroom opgegeten met z’n tweetjes. Geen wonder dat Henk-Jan daarna even een dutje wilde doen.

Maar wat zag ik toen!? EEN ZEEHOND. “Henk, kijk, een zeehond!” zei ik. Henk-Jan keek nog eens goed en barstte toen in lachen uit. “Ben, jongen, dat is een meeuw…” Helaas pindakaas, de eerste zeehond spotten was niet aan mij besteed. Sterker nog, het werd al snel duidelijk dat ik het niet goed gezien had. Het leidde tot een ‘running gag’ waarbij Henk-Jan iedere keer riep dat hij een zeehond zag bij elke meeuw die langsdobberde. Tot overmaat van ramp had Henk-Jan de primeur voor de eerste zeehond. En ook de tweede, en eigenlijk alle zeehonden die daarna volgden.

De wind zwakte af en de stroom was wat minder sterk mee dan we gehoopt hadden. Er zat niets anders op om ter hoogte van het Scheurrak het motortje te starten, om zo nog enigszins op tijd in Texel aan te komen. Geen zeilen aan de mast, maar wel hele mooie luchten.

Toen we de haven van Texel binnen kwamen varen, was het al bijna donker. Ik was verbaasd dat de havendienst geen gehoor gaf op mijn marifoonoproep, maar later bleek dat er dan ook maar twee andere boten in de Waddenhaven afgemeerd lagen. Henk-Jan had in de tussentijd opgezocht dat we nog maar heel weinig tijd hadden om wat eten voor ’s avonds te scoren. Direct nadat we hadden afgemeerd, was hij daarom van de steiger af gesprongen om snel naar de visboer te lopen en wat Texelse biertjes te scoren bij de supermarkt. Bestaat er iets beters dan verse vis en Texels Skuumkoppe na een lange dag zeilen?

De volgende ochtend moesten we om ongeveer 10:30u weer afvaren. Op de een of andere manier viel mijn oog op de voltmeter en ik kon het niet laten eens te kijken hoeveel spanning op de startaccu stond. “Huh, 4 volt? Dat kan niet kloppen…” dacht ik. Maar helaas, waarschijnlijk waren de paar dagen die we van de walstroom af waren net teveel om een mogelijk net te oude accu in leven te houden. Gelukkig is er misschien geen betere plek om je accu te moeten vervangen dan op Texel. Zelfs met een loodzware accu (er zit echt lood in accu’s) was de CIV shop op loopafstand. Ook daar werd mij vermoeden bevestigd. De startaccu was morsdood, dus een nieuwe accu mocht mee terug.

Uiteraard startte de motor zonder enig probleem en konden we op weg terug naar Kornwerderzand. Het was een mooie aandewindse koers terug naar Kornwerderzand en uiteindelijk hebben we maar een paar slagjes moeten maken. Het zeilen was het probleem niet. Nee, de mist die opeens opstak was voor ons wel wat spannend. Twee jonge mannen laten vlotjes goed zeemanschap varen voor zucht naar avontuur. Waar we eigenlijk een ankertje uit hadden moeten gooien buiten de vaargeul, omarmden wij het avontuur en luisterden we met ontzag naar de zware metalen geluiden van de werkschepen verschuild achter de vochtige mistdeken. AIS en jachtradar zijn in dit soort gevallen toch een uitkomst. Het was voor mij in ieder geval een mooie vuurdoop om met deze apparatuur te leren werken en veilig aan te komen bij de sluis van Kornwerderzand.

Eenmaal aangekomen bij de sluis hadden we de pech dat de sluiswachter ons niet door kon laten vanwege de dikke mist. Het was onveilig om met dit beperkte zicht de brug te openen en de komende uren zou het niet beter worden. Na kort overleg met de andere schepen voor de sluis hadden Henk-Jan en ik maar vastgesteld dat we waarschijnlijk zouden moeten overnachten aan de zoute kant van de sluis.

Na een portie macaroni die eigenlijk meer kaas bevatte dan macaroni (was stiekem goed te doen!) zagen we toch schepen vertrekken. Na kort overleg hebben we toch besloten dan ook maar gebruik te maken van de schut. Wie weet of het de volgende morgen beter zou zijn? In het donker en nog steeds in de dikke mist zijn we toen van Kornwerderzand naar Makkum gevaren. Een spannende, maar gelukkig korte tocht.

En toen was alweer de laatste dag met Henk-Jan aan boord aangebroken. En een goedgevulde dag was het zeker! Vanuit Makkum zijn we in een rechte lijn naar Enkhuizen gevaren om daar de dieseltank alvast af te toppen voor de winter. Maar nog belangrijker, in Enkhuizen zou Maartje opstappen, het vriendinnetje van Henk-Jan. Gezien de Covid-19 omstandigheden was dit gek genoeg de eerste keer voor mij dat ik Maartje ontmoette, dus het was een leuke ervaring om dit te doen op onze kersverse zeilboot. De tocht naar de Ketelbrug en terug naar Kampen was gevuld met goede gesprekken en het was leuk om Maartje te leren kennen. Als kers op de avonturenappeltaart mochten we achter een zwaar transport richting de scheepswerf van Peters door de Eilandbrug gaan. We keken onze ogen uit hoe deze ijzeren gigant door de brugopening werd geperst door sleep- en duwboten. Eenmaal aangekomen moesten Henk-Jan en Maartje helaas al snel weer terug naar Den Bosch. Ook vanuit Kampen is dit geen leuke OV-reis, maar gelukkig lag onze boot nu mooi aan de steiger met het uitzicht op Kampen.

Waarschijnlijk zijn er maar een beperkt aantal momenten in je leven waarbij je je ervan bewust bent dat je dromen waar gemaakt kunnen worden. De koopdag van onze nieuwe boot was zeker zo een moment voor ons.

Het is maandag 2 november 2020 in Zutphen. Na een weekend spelletjes spelen met Lonneke en Jurre was het tijd om naar Workum af te reizen voor de keuring van de stalen Koopmans 37 met houten dek. Alles was goed voorbereid. De eigenaar had alle nodige spullen voor de keuring aan boord gebracht, en als keurmeester was niemand anders ingeschakeld dan Dick Koopmans. Ben en Marja waren zelfs van de partij om een oogje in het zeil te houden, maar bovendien om niets te missen van deze bijzondere dag. Helaas zat aan de andere kant het weer niet mee. Sterker nog, het stormde behoorlijk en het regende pijpenstelen. Maar dat mocht ons enthousiasme niet hinderen.

Als eerste werd het dek en de opbouw gecontroleerd op vochtgehalte. Alles was binnen de marges, dus het duurde niet lang voordat de boot in de takels kon:

Terwijl de medewerkers van de haven met lunchpauze gingen, hadden wij de tijd het onderwaterschip te inspecteren. Ook hier kon de keurmeester niets zorgwekkends vinden en was de belangrijkste notitie dat de extra bescherming rond de kiel wat beter afgewerkt kan worden met plamuur. Een mooie klus voor de winter dus.

De proefvaart moest helaas wat ingekort worden vanwege de slechte weersomstandigheden. We zijn kort het kanaal bij Workum opgevaren om de motor te horen lopen en daar hebben we de zeilen half aan de mast gehesen om de staat ervan te kunnen inspecteren. Dit was voldoende voor de keurmeester en ook hier was alles weer naar behoren.

Terug afgemeerd mochten wij tot onze vreugde horen dat de keurmeester vond dat het schip in goede staat was. Bovendien liet hij weten dat hij zelf zonder grote aanpassingen zo met het schip de oceaan over zou steken. Dit was natuurlijk alles wat wij wilden horen en het duurde daarna niet lang voordat het koopcontract was ondertekend.

Het was een intense dag, maar het was het zeker waard. De eerste stap om onze dromen waar te maken is gezet!